«Білім беру ұйымдарында буллингтің алдын-алу. Бірлесіп қарсы тұрайық»
Семинар мақсаты: сынып жетекшілеріне буллингтің алдын-алу бойынша іс-шаралардың тиімді жолдарымен таныстыру және буллингтің алдын-алу стратегияларын меңгеруге ықпал ету.
Міндеттері:
- Мектепте буллингтің алдын-алу «ДосболLike» бағдарламасын еске түсіре отырып, жандандыру;
- Мектепте буллингтің алдын-алуға байланысты команданың мүшелерімен таныстыру.
- Буллингтің алдын-алу бойынша 2024-2025 оқу жылына белгіленген іс-шаралардың тиімділігін арттыру
Әдістері: проблемалық жобалау, көрнекі аудио-бейне сүйемелдеуді пайдалану, оқытудың интерактивті әдістерін қолдану, тренинг элементтерін қолдану
Жоспар
- «Мен қандай адаммын». Әрбір сынып жетекшісі ақ параққа өзінің ерекшеліктері туралы жазып, автопортретін жасайды. Ата-жөнін жазады. Психолог жинап алады. Ортаға шығып оқиды. Басқалары кім екендігін анықтау қажет
- Семинардың мақсат, міндеттерімен таныстыру. «АДАМНЫҢ ҮЙЛЕСІМДІ ДАМУЫ ҰЛТТЫҚ ИНСТИТУТЫ» ұсынған слайд-презентация негізінде «БУЛЛИНГ ЖӘНЕ КИБЕРБУЛЛИНГ: АЛДЫН АЛУ ӘДІСТЕРІ МЕН КҮРЕСУ ЖОЛДАРЫ» тақырыбы бойынша интерактивті дәріс
- «Бала көңілі» бейнеролигін көру. Өз пікірлерін айту. Қорытынды жасау
- Тәжірибелік бөлім. 3 топқа бөліну. «Жәбірлеуші» (агрессор), «Жәбірленуші» (құрбан), «Бақылаушы» позицияларын талдау. Топтарға әр позиция бойынша таратпа қағаздар таратылады, онда сол позиция өкілдеріне кеңестік-ескерпелер жазылған. Әр топ сол позициялар туралы айтып, постер жасайды.
- «Буллинг» әлде «Конфликт». Әр түрлі кейстер ұсынылады. Әр топ әр жағдайлар бойынша буллинг пе, әлде конфликт пе ажыратып айтып берулері керек
- «Оқушылар арасында буллингтің орын алу жағдайы» сауалнаманың қорытындысы бойынша жасалған анализбен таныстыру
Қолданылатын кейстер:
1-кейс. Арман үй тапсырмасын көшіру үшін рұқсатсыз Дауреннің дәптерін алды. Дәурен ашуланып, Арманды ренжіте бастады. Төбелес басталып, екеуі де үйлеріне бет-ауызы көгеріп барды. Келесі күні Арман мен Даурен бір-біріне ренжіп, сөйлеспеді. Тағы бір күннен кейін олар татуласып, бұрынғыдай сөйлесе бастады.
2-кейс. Орта мектеп оқушысы Қанат екінші сыныптың оқушысы Дидардан ақша алды. Қанат мектеп қақпасының сыртында камера жоқ жерде Дидарды күтіп, бұтаның түбіне итеріп жіберіп, қорқытып, ақша талап етті. Екінші сынып оқушысы ата-анасына бұл шабуыл жөнінде айтудан қорықты, ақша жоғалттым деп өтірік айтты. Бұдан былай Қанат мен Дидар көріскен емес.
3-кейс. Карима Мадина деген сыныптасын ұнатпайды, сондықтан ол таныстарын Мадинаның өмірін бұзуға көндірді. Карима көпшілікке арналған телеграм-арнасын құрды, онда сыныптастары сыртқы келбетін, мінез-құлқын, хоббиін және отбасын сынайды. Мадина қасында болған кезде де дауыстап қайталайды. Сонымен қатар, сыныптастары спорттық киім ауыстыратын бөлмеде оның киімдерін жасырды және асханадағы түске аста тамақ салынған табағын айналдырып жіберіп әзілдеген болды. Мұндай жағдай бес айға созылады, Мадина мектепке барудан бас тартады.
Жауаптар:
1-кейс. Бір реттік төбелес. Мысалдағы жағдай буллинг емес, өйткені қақтығыстың нақты себебі болды және ол тез аяқталды. Қақтығыста күштер тең деп айтуға болады. Егер тіпті бір тарап екінші тараптың біршама күшті екенін сезсе де, ол қолдау тауып, өз мүдделерін қорғауға мүмкіндік береді. Егер де бір бала екінші (немесе бүкіл сыныпқа) қарсы тұра алмаса, онда ол қорлау.
2-кейс. Эпизодтық шабуыл бұл жағдайды қорқыту деп те атауға болмайды, өйткені жүйелілік жоқ. Қанат ақшаны жалғыз өзі бір рет және де жасырын түрде алып кетті. Сондай-ақ, орта мектеп оқушысының ақшаны алу мақсаты болғаны маңызды. Қорқытушы (буллер) үшін мақсат емес, процесс маңызды.
3-кейс. Сыныптас қыздар арасында ойластырылған қастандық бар және бұл жағдай – нағыз буллинг, өйткені бұл жүйелі түрде бірнеше айға созылған. Бұл жәбірлеушілердің материалдық мақсаттары жоқ. Олар бұл процестен ләззат алады
Семинар өткізілуі жөнінде мектеп инстаграмына сілтеме https://www.instagram.com/p/DAq7OajtB4E/?igsh=b3p1a29wamVnZjk=
