Павлодар облысының білім беру басқармасы, Шарбақты ауданы білім беру бөлімінің

«Абай Құнанбаев атындағы жалпы орта білім беру мектебі» КММ
КГУ «Средняя общеобразовательная школа имени Абая Кунанбаева» отдела образования Щербактинского района, управления образования Павлодарской области

2025 жылғы 17 желтоқсанда «Адал азамат» біртұтас тәрбие бағдарламасы аясында 8–11 сынып оқушылары арасында «Діни экстремизмнің алдын алу – қоғам қауіпсіздігінің кепілі» тақырыбында ақпараттық сабақ ұйымдастырылды.
Сабақ барысында аудандық саясат және тілдерді дамыту бөлімінің маманы Әділ Райынбек оқушыларға дін экстремизмінің қаупі, оның жеке тұлғаға және қоғамға тигізетін зияны туралы толық ақпарат берді. Сонымен қатар, бейбітшілік пен түсіністікке негізделген әдістер арқылы жастардың радикалды идеологияға қарсы тұру жолдары түсіндірілді.
Сабақ соңында оқушылар өздерін қызықтырған сұрақтарын қойып, пікір алмасты. Сабақтың мақсаты – жасөспірімдер арасында дін экстремизмінің алдын алу және бейбітшілік, толеранттылық құндылықтарын насихаттау. 

https://www.instagram.com/reel/DSXq7pJE0Ai/?igsh=MTNqNGszMWJ3eDFxeg==

Интернет әлемінде өзіңізге және басқаларға қалай қамқор болу керектігі туралы кеңестер

Интернетті пайдалану қарым-қатынас жасау, білім алу және сіз үшін маңызды болып табылатын  ақпаратты тарату үшін көптеген тамаша мүмкіндіктер ұсына алады, алайда бұл сонымен қатар белгілі бір проблемалармен де байланысты. Егер әлеуметтік желілерді немесе интернетті пайдалану сіз үшін бір уақыттарда күйзеліс жағдайын, қызғаныш немесе жалғыздық не болмаса өзіңізді бағалауыңыздың төмендеуі сезімін немесе қоғамнан қорқуды туындатқан болса, сіздің жалғыз емес екеніңізді сезіну керек.

Төменде өзіңіздің психикалық денсаулығыңызға қамқор болып, интернетте қалай ізгі ниетті болып қалу керектігі туралы бес кеңес берілген.

1. Теріс әсер тудыратын жаңалықтарды бақылаусыз оқудан аулақ болыңыз

Әлеуметтік желілер мен онлайн-контент сіздің  эмоцияларыңызға, ойларыңыз бен іс-әрекеттеріңізге қалай әсер ететінін мұқият қадағалап отырыңыз.  Сіз өзіңізді бұл жағдайларда қалай сезінесіз? Жаңалықтарды оқығанда сіз ақпарат алғаныңызды сезінесіз бе әлде күйзеліске ұшырағаныңызды сезінесіз бе? Өз достарыңыздың мерекедегі фотосуреттерін көргенде, өзіңізді жақсы сезінесіз бе әлде қызғаныш туындай ма? Таңертең сіз телефоныңызды алдымен жаңалықтарды білу үшін аласыз ба әлде тек әдет бойынша ғана аласыз ба? 

Интернетте қандай мақсатпен отырғаныңызды және бұл жағдайда қандай сезімдер туындайтынын анықтап алып, сіз әлеуметтік желілерде және басқа қосымшаларда қанша уақыт өткізетініңізге қажетті дербес шектеулер қоюыңызға болады. 

Жазылымнан бас тартуға немесе сіздің эмоцияларыңызға  қасақана немесе  байқаусызда теріс әсер ететін адамдардың  барлығы туралы хабарлау үнемі қолыңыздан келе бермесе де, сіз дыбысты ағытып тастап көре аласыз немесе сізге ұнамайтын есептік жазбалардан контент келіп түсуін шектеп көре аласыз. Сіз интернетте көріп отырғаныңыздың (тіпті сіздің достарыңыздан келіп жатқандардың) барлығы бірдей шындыққа жанаса бермейтінін есте сақтау маңызды, алайда олар сізге ететін әсер – бұл шындық.

2. Абай болыңыз

Психикалық денсаулықтың барлық аспектілері мен амандық-саулықты қолдауға көмектесуге қабілетті тым жақсы онлайн-құралдар мен көптеген өте жақсы контенттер бар. Олар сізге ширығудан арылуға және назарды шоғырландыруға көмектесетін медитация қосымшалары мен сәйкестілік сезіміңізді және өзсанаңызды дамытудан бастап,  байланыста болуға, адамдардың бір-біріне қолдау көрсетуіне көмектесетін платформаларға дейін. Көптеген тамаша онлайн оқыту құралдары бар, олардың көмегімен сіз жаңа бірдеңе істеп көруіңізге, мысалы сурет салумен немесе йогамен айналысып көруіңізге болады, бұл жаңа когнитивтік және шығармашылық машықтарды дамытуға көмектеседі, ал дене шынықтырумен онлайн айналысу сізге денсаулығыңызды қолдауға және ширығудан арылуға көмектеседі.  

Шығармашыл адамдардың, мысалы, спортшылардың, әншілердің, үйде ас даярлайтын адамдардың, жазушылардың немесе өздерін толғандыратын проблемалар туралы ойларын білдіретін жас адамдардың позитивті және уәждейтін контентін тауып алуға тырысыңыз. Сіз сонымен қатар қажет болған жағдайда интернет пен әлеуметтік желілерді кәсіби көмек сұрауға және психикалық денсаулық туралы ақпарат іздеуге пайдалана алатыныңызды есте сақтаңыз. 

3. Интернетте өзіңізді және басқаларды қорғаңыз

Өзіңіздің барлық бейіндеріңіздегі және әлеуметтік желілеріңіздегі құпиялылық баптауларын тексеріңіз. Веб-камера пайдаланылмайтын кездері оны жауып тастаңыз. Онлайн-қосымшаларда  және сервистерде тіркелген кезде, әсіресе егер өзіңіздің толық аты-жөніңізді, мекенжайыңызды көрсету керек болса немесе фотосуретіңізді салу керек болса, абай болыңыз. Егер сізді интернетте көргеніңіз немесе ұшырағаныңыз алаңдатса, сіздің бұл туралы өзіңіз сенетін ересек адаммен, мысалы, ата-анаңызбен немесе мұғаліммен сөйлесуіңіз керек, инцидент туралы тиісті платформада хабарлауыңыз қажет (куәландыру үшін экранды суретке түсіріп алуды ұмытпаңыз) және қауіпсіздік мәселелеріне қатысты сенім телефонының нөмірін және қосымша ақпарат алу үшін сіздің еліңіздегі психикалық денсаулықты қорғау қызметінің телефон нөмірін тауып алуыңыз керек.

Сонымен қатар сіз адамдардың интернетті пайдалану тәжірибесіне назар аударып, сыныптасыңыз, досыңыз немесе тіпті таныс емес адамның өздерін нашар сезінуінің белгілерін танып немесе олардан күйзеліс белгілері көрінетінін байқап, басқа адамдарға да көмектесе аласыз және  басқа адамдардың оларға қажетті қолдау алуына көмектесе аласыз.

Сөздің мәні зор, сондықтан біздің айтатынымызды мұқият ойластырып алуымыз маңызды. 

4. Мейірімділікті таңдаңыз

Әлеуметтік желілерді игілікке пайдаланып, достарыңызбен, отбасыңызбен және сыныптастарыңызбен позитивті және қолдау көрсететеін контентпен бөлісіңіз. Мысалы, сіз бір адамға ол үшін алаңдайтыныңызды ол түсінетіндей етіп жазба жіберуіңізге болады немесе ол орналастырған жарияланымға оң комментарий қосуыңызға болады. Егер біреудің хабарламасына немесе жарияланымына теріс тұрғыдан жауап беретініңізді түсінсеңіз, тоқтаңыз да, бұл ойды басқаша тұжырымдауға болмас па екен деп немесе жауабыңызды жариялаудың орнына жеке кездесіп сөйлесуге болмас па екен деп ойлап көріңіз. Егер сіз қорқытатын немесе қорлайтын деп санайтын хабарламалар немесе контент көрсеңіз немесе алсаңыз, олары бұғаттап, проблема туралы хабарлау керек. Сөздің мәні зор, сондықтан біздің айтатынымызды мұқият ойластырып алуымыз маңызды. Біздің  барлығымыздың мейірімді болу және адамдарға қуаныш әкелу әлеуетіміз бар – сондықтан да өшпенділікті емес, сүйіспеншілікті таратайық! 

5. Шынайы өмірде байланыста болыңыз

Онлайн- және офлайн әлемдер арасындағы шекара көмескіленіп бара жатқандай сезілуі мүмкін, осыған байланысты біздің осы сәтте өмір сүріп, біздің туа біткен қажеттілігіміз - адамдармен қарым-қатынас жасасу қажеттілігімізді қанағаттандыру барған сайын қиындап бара жатыр. Сіз айналысып жатқан ісіңізді әлеуметтік желілерде ол туралы есеп жасау үшін бөлетініңізді немесе достарыңызға қоңырау шалып немесе кездесіп, жағдайларын білудің орнына, олардың оқиғаларын желілерден оқитыныңызды қай уақытта болмасын байқадыңыз ба? Әлеуметтік желілерден аракідік шығып немесе оларды пайдалануда үзіліс жасап, уақытты шынайы өмірде достарыңызбен немесе отбасыңызбен қауіпсіз жағдайларда өткізу маңызды. Өз алдыңызға дербес шынайы мақсаттар, мысалы, оянғаннан кейінгі немесе ұйықтардың алдындағы бір сағаттың ішінде телефонды қолға алмау немесе  интернетке кірмеу  (сіз энергияңызды босқа жұмсайсыз және ақпаратты сүзгілемей жұтуға етіңіз үйреніп кетеді) мақсаттарын қойып көріңіз. Медитация, серуендеу немесе досыңызға қоңырау шалу сияқты істер де сізді осылай ынталандыратын болады, бірақ сіз өзіңізді анағұрлым  жинақталған және байсалды сезінетін боласыз.

                                 Интернет беттерінен жинақтаған мектеп психологі Смайлова А.С

Ағымдағы жылдың 12 желтоқсанында бастауыш сынып оқушылары үшін өрттің алдын алу тақырыбында Шарбақты ауданының ТЖБ қызметкерлері түсіндірме және профилактикалық іс-шара өткізді.

Шара барысында мамандар оқушыларға өрт кезінде қалай әрекет ету керектігі, қауіпсіздік талаптары, төтенше жағдай орын алғанда хабар беру жолдары жөнінде түсінікті әрі маңызды ақпарат берді. Сонымен қатар, балалар өрт сөндірушінің қызметімен, олардың арнайы киімдері мен құралдарымен жақыннан танысты.

Іс-шара соңында оқушылардың қызығушылығын арттыру мақсатында эстафеталық жарыс ұйымдастырылып, балалар белсенді түрде қатысып, өз білімдері мен шапшаңдықтарын көрсетті.

Бұл шара бастауыш сынып оқушыларының қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыруға және төтенше жағдайлар кезіндегі дұрыс әрекет ету дағдыларын нығайтуға бағытталды.

https://www.instagram.com/reel/DSKCkmhCAbv/?igsh=dW9wdHo1ZTV2ZmVz

2025 жылғы 2 желтоқсанда мектебімізде «Гендерлік зорлық-зомбылыққа қарсы белсенді іс-қимылдың 16 күні» акциясы аясында
«Қатыгездік пен зорлық-зомбылықсыз балалық шақ» атты сурет конкурсы өтті. Шараға 5–8 сыныптардың 15 оқушысы қатысып, өз шығармашылық қабілеттерін танытты.
Конкурс нәтижесінде:
Бас жүлде – 7 «А» сынып оқушысы Нұрлыбек Айшуақ
I орын – 6 «А» сынып оқушысы Курмашев Айбар, 8 «Б» сынып оқушысы Диканбай Айару
II орын – 5 «А» сынып оқушысы Қуәтәлі Нұрсылан, 6 «Б» сынып оқушысы Бектемирова Алана, 7 «А» сынып оқушысы Оспанова Айлин
III орын – 6 «А» сынып оқушысы Жанатбек Жайдар, 5 «А» сынып оқушысы Ырысбек Дәурен, 6 «А» сынып оқушысы Жандарбек Ерасыл
Қалған қатысушылардың барлығы алғыс хаттармен марапатталды.
Осы конкурстың Бас жүлде иегері Нұрлыбек Айшуақтың, сондай-ақ I орын алған Курмашев Айбар мен Диканбай Айарудың жұмыстары аудандық «Қаһарман жастары орталығы» ұйымдастыратын «Қатыгездіксіз балалық шақ» атты карикатура сурет конкурсына қатысу үшін жолданды. Бұл конкурс оқушылардың шығармашылық әлеуетін арттырумен қатар, қоғамдағы мейірім, қауіпсіздік және зорлық-зомбылыққа қарсы көзқарасты насихаттауға бағытталды.

https://www.instagram.com/reel/DRxLzLtCJlp/?igsh=NHB3ZHhseTl3aG8x

2025 жылғы 26 қарашада “Адал азамат” тәрбие бағдарламасы және «Гендерлік зорлық-зомбылыққа қарсы 16 күн» акциясы аясында 7–10 сынып қыздарына арналған “Ерте жүктіліктің алдын алу” семинар-тренингі өтті. Шараны аудандық орталықтандырылған аурухананың акушер-гинекологы Бекзат Нұрмағамбетұлы және мектеп психологы Аймереке Сматқызы жүргізді.
Семинардың мақсаты – қыз балаларға ерте жүктіліктің алдын алу туралы медициналық, психологиялық және әлеуметтік ақпарат беру. Сонымен бірге жеке жауапкершілікті қалыптастыру, қауіпсіз мінез-құлыққа үйрету және өз денсаулығын қорғау дағдыларын дамыту болды.
Гинеколог маман ерте жүктіліктің салдары, денсаулыққа әсері және оны болдырмау жолдары туралы түсіндірді. Мектеп психологы оқушыларға эмоциялық шекара, қысымнан қорғана білу және қауіпті жағдайларды тану туралы кеңес берді.
Семинар барысында қыздарға өз денсаулығына жауапкершілікпен қарау және қажет жағдайда көмек сұрай білу жолдары түсіндірілді. 

https://www.instagram.com/reel/DRjhwE4iLK6/?igsh=MWZ4aGFsMzB4MWxweg==

“Адал азамат” біртұтас тәрбие бағдарламасы аясында, тәрбие жұмысының жылдық жоспарына сәйкес 2025 жылғы 25 қараша күні Шарбақты ауданы полиция бөлімінің бастығының орынбасары, полиция подполковнигі Қ.Н. Сатыбаевтың қатысуымен «Өз әрекеттері үшін жауапкершілік» тақырыбында ақпараттандыру және құқықтық сабақ өткізілді.
Іс-шара барысында 9–11 сынып оқушыларына келесі бағыттар бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізілді:
— дроперлік және оның қауіпті салдары;
— нашақорлықтың алдын алу;
— суицид, буллинг және кибербуллингтің алдын алу;
— темекі өнімдері мен өзге де зиянды әдеттердің денсаулыққа әсері;
— оқу процесі кезінде телефон пайдалануға қатысты тәртіптік талаптар;
— кәмелетке толмағандарға қатысты құқыққа қарсы әрекеттердің (педофилия және өзге де жыныстық сипаттағы қылмыстар) алдын алу, балалардың қауіпсіз мінез-құлық дағдыларын қалыптастыру.
Сабақ барысында оқушыларға бейнематериалдар ұсынылып, полиция қызметкері өмірлік жағдайлардан нақты мысалдар келтіріп, оқушылардың сұрақтарына жан-жақты жауап берді. 

https://www.instagram.com/reel/DRexKpAiHno/?igsh=MXIxdnExbXpmcjhraQ==

2025 жылғы 21 қарашада Шарбақты ауданының полиция бөлімі қызметкерлерімен бірлесіп 7–11 сынып оқушылары арасында «Лудоманияның алдын алу» тақырыбында ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жүргізілді.
Іс-шараның негізгі мақсаты – жасөспірімдер арасында құмар ойындарға әуестенудің зиянды салдарын түсіндіру, қауіптің алдын алу және құқықтық мәдениетті қалыптастыру болды. Шарбақты ауданы ПБ ОТЗЗҚКТ аға инспекторы Мирамгүл Токпаева мен Шарбақты ауданы ПБ УПИ инспекторы Сұлтан Базаров оқушыларға лудоманияның психологиялық, әлеуметтік және құқықтық тәуекелдерін жан-жақты түсіндіріп, күнделікті өмірде өз қауіпсіздігін қамтамасыз ету жолдарын атап өтті.
Кездесу барысында жасөспірімдер онлайн ойындар, бәс тігу платформалары, әлеуметтік желілердегі жасырын жарнамалар туралы маңызды ақпарат алды. Сонымен қатар, құқық қорғау мамандары оқушылардың сұрақтарына жауап беріп, қиын жағдайға тап болғанда қайда және қалай жүгіну керектігі жөнінде кеңес берді.

https://www.instagram.com/reel/DRbZQjWiJDC/?igsh=MWF1dmN0dDRmMjRweA==

2025 жылдың 19 қарашасында еліміздің барлық өңірлеріндегі білім беру мекемелерінде 7–11 сынып оқушылары арасында «Заң мен тәртіп» жобасы шеңберінде мазмұндама жазу жұмысы ұйымдастырылды. Бұл шараның негізгі мақсаты – жасөспірімдердің құқықтық мәдениетін арттыру, заңға деген құрметін нығайту, қауіпсіз қоғам қалыптастырудағы рөлін түсіндіру.
Мазмұндама екі бағытта жүргізілді:
7–8 сыныптар «Заң мен тәртіп – бейбітшілік пен әділдікке бастайтын жол» атты тақырып бойынша өз ойларын қағазға түсірді. Бұл мәтінде оқушылар заңның қоғам өміріндегі орны, ортақ ережелердің маңыздылығы мен бейбіт өмірдің негізі ретінде тәртіптің қажеттілігін талдады.
9–11 сыныптар «Полиция мен балалар — қауіпсіздік үшін бірге» тақырыбында жұмыс орындап, жасөспірімдердің қоғамдық қауіпсіздікті сақтаудағы рөлі, полиция қызметімен өзара ынтымақтастықтың маңызы және жеке жауапкершілік туралы ой қорытып жазды. Конфуцийдің «Әлемді өзгерткісі келген адам әуелі өзін өзгертуі керек» деген даналық сөзі оқушыларға бағыт-бағдар болды.
Аталған шараға біздің мектебімізден 7–11 сыныптағы 73 оқушы қатысып, құқықтық сауаттылықты арттыруға бағытталған мазмұнды жұмыстар жазды. Мектеп оқушылары тақырыптың мәнін терең түсініп, қоғамдағы заң мен тәртіптің маңызын өз көзқарастары арқылы жеткізе білді.
Бұл жұмыс жас буынның азаматтық жауапкершілігін күшейтіп, заңға құрметпен қарауға тәрбиелеуде маңызды іс-шаралардың бірі болды.